Yeni Başlayanlar İçin Jailbreak: “Bitmeyen Sorulara Cevaplar”

Evasi0n takımına gönülden teşekkürler. Sayelerinde hiç almadığım kadar mesaj aldım, hiç aranmadığım kadar arandım, uzun zamandır görüşmediğim arkadaşlarla görüştüm. Hem dergi okurlarımızdan, hem de özel çevremden benimle iletişime geçenlerin tek bir derdi vardı; Jailbreak…

Başıma gelecekleri dün akşamdan kestirdiğim için, jailbreak duyulur duyulmaz indirip, “Nasıl yapılır?” yazısını yayınladım ama ne fayda… Tam da o yazıda belirttiğim gibi, JB hususunda kafa karışıklıklarının artık son bulacağını düşünürken, aslında hiç kimsenin ne yapmak istediğini bilmediğini farkettim.

(Jailbreak yapılmış bir iPhone’dan ekran görüntüsü. Çeşitli Widget’lar eklenniş.)

Hal böyle olunca, ben de dünden beri gelen ortak soruları burada paylaşıp, elimden geldiğince yanıtlamaya karar verdim. Tabii bunu yaparken Jailbreak dünyasına dair engin bir bilgimin olmadığını baştan belirtmeliyim. Zira bugüne kadar Jailbreak’e ihtiyaç duymadım ve sadece bilmek için yapmak zorunda kaldıım.

Gelelim sorulara…

1) Şu Jailbreak dedikleri tam olarak nedir kuzum?

iOS yapısı itibariyle kapalı bir işletim sistemidir ve tamamen Apple’ın denetimi altındadır. Uygulama geliştiriciler uygulamalarını sadece App Store üzerinden kullanıcılara sunabilirler. Apple’ın denetiminden geçmeyen, politikalarına ve telif haklarına uymayan hiçbir uygulama iOS cihazlara yüklenemez.

Ayrıca, hiçbir iOS cihazda Apple’ın izin vermediği bir değişiklik, ekleme, çıkarma, iyileştirme vs. yapılamaz. Tüm sistem, uctan uca Apple’ın kontrolü altındadır.

Her iki durumu örneklerle açıklamaya çalışırsak:

Örneğin, Apple torrent uygulamalarına izin vermez ve App Store’dan sunmaz. Bu yüzden iOS cihazlara torrent uygulaması yükleyemezsiniz.

Örneğin, iOS’de temalar ya da widget’lar yoktur. Apple izin vermediği sürece de olmayacaktır.

İşte Jailbreak yapmak bu bağımlılığı ortadan kaldırır. Popüler deyişle, iOS’i özgürleştirir ve zincirlerinden kurtarır. JB yapılan iOS cihaza her türlü ortamdan her türlü uygulamayı yükleyebilirsiniz. App Store dışından, herhangi bir web sitesinden de uygulama indirip, kurabilirsiniz. Apple Store bağımlılığı ortadan kalktığı için Apple’ın denetimi diye bir şey de artık söz konusu değildir. Apple’ın izin vermediği torrent uygulaması gibi uygulamalar artık kolayca bulunabilir. Tema desteği yüklenebilir, işletim sistemi ve arayüz değiştirilebilir, özelleştirilebilir…

(Jailbreak yapılmış cihaza yüklenmiş bir App Switcher tweak’i. Cihazınızda bu tür değişiklikler ister miydiniz?)

2) E bu Jailbreak güzel bir şey öyleyse…?

Kişiye göre değişir bunun cevabı… Elinizdeki cihazın daha stabil, daha sorunsuz, daha hızlı çalışmasını mı yeğlersiniz yoksa o cihaz üzerinde denetim sahibi olmayı mı? “Dertsiz tasasız işimi görsün” şıkkına mı yakınsınız yoksa “Sürekli yenilik olsun, hergün farklı şeyler isterim” mi cevabınız…

Bunu düşünün, asıl cevap burada yatıyor…

(iFile ile iOS’de dosya yönetim sistemi… Buna ihtiyaç duyuyor musunuz?)

3) Bir de bedava uygulama mevzusu vardı, o nasıl?

Evet var. Daha önce son derece gelişmiş ve neredeyse aradığınız her uygulamanın kırılmışını bulup karşınıza getiren “installous” adında bir uygulama vardı. Ama artık yok! Alternatifleri çok ama denediklerimin hiçbiri o kadar stabil değil. Hatta doğru düzgün çalışmıyor desem yeridir. İsimlerini merak edenlere söylerken, kırılmış uygulama kullanmanın yasal ve etik olmadığını hatırlatmayı da görev biliyorum; Vshare ve AppCake iki önemli Installous alternatifi…

Bu arada jailbreak yapmanın asıl amacının kırılmış uygulama kullanmak olmadığını da hatırlatmakta fayda var. Hatta bu konuda yapılmış araştırmalar da mevcut. Sonuçlar, cihazlarına JB yapmış kullanıcılarının birçoğunun App Store’dan ücretini ödeyerek uygulama satın almaya devam ettiğini gösteriyor.

Demek ki JB’nin asıl amacı olan uygulamayı korsan yüklemek değil, olmayanı var etmek…

4) Jailbreak’in dezavantajları neler, cihazım yavaşlar mı?

Cihazınız zamanla yavaşlar. Apple’ın yayınladığı resmi güncellemeleri alamazsınız. Virüsler pusuda bekler. Pil daha çabuk biter.

5) Cihazın Garantisi…

Eğer önceden yedekleme yaptıysanız, servise götürmeden bu yedeği geri yükleyerek garanti şartlarını sağlarsınız. Jailbreak yapılmış cihaza garanti kapsamında teknik servis hizmeti verilmiyor. Eğer cihazınızda geri yükleme yapılamayacak bir arıza oluştuysa iş biraz karışabilir…

6) Sence yapayım mı?

Bence mi?… Ben nereden bileyim!?. Bu soruyu soranlara cevabım; bence yapmayın, araştırın. Net ortamında jailbreak konusunda o kadar başarılı Türkçe kaynak var ki, cevabı hap gibi yutmayı beklemeye gerek yok. Bir de şu soruları kendinize sorarak işe başlayabilirsiniz;

iOS cihazımda yapmak istediği her şeyi yapabiliyor muyum, yapamıyor muyum?

(Eğer yapabiliyorum diyorsanız JB’ye pek de ihtiyacınız yok demektir.)

Yenilik için yanıp tutuşuyorum, özgürlük en büyük derdim, arayüz değişimlerini arzuluyorum, tek tuşla ekran parlaklığını kısmak, wi-fi açıp kapamak istiyorum, App Store’da olmayan oyunlara, uygulamalara, emülatörlere ihtiyacım var, iOS’de dosya yönetimi sistemi olsun, dosyalar alayım, dosyalar göndereyim, cihaza usb bellek takıp dosya paylaşmazsam gözlerim açık gider, uygulama sayfalarında geçiş yaparken ikonlar 40 takla atsın, ekran 3 boyultlu dönsün isterim…

(Yukarıdakiler sizi heyecanlandırdıysa JB yapabilirsiniz demektir.)

Benim yukarıda yazdıklarım yolunuza ışık tutsun, sizi bir ölçüde fikir sahibi yapsın, kararsızlığınızı alsın, sevincinizi artırsın.

Ne olur daha fazla gelmeyin üzerime, ben masumum…