Torrent nedir? Mac OS ‘ta Torrent kullanımı

Torrent konusu oldukça geniş bir konu. Bilgisayar ve internet ile arası iyi olanların zaten bildiği hatta vazgeçemedikleri bir sistem. Kısaca “Dosya Paylaşımı” olarak da belirtebileceğimiz torrent hakkında önce biraz ansiklopedik bilgi vereyim;

Bittorrent

BitTorrent internet üzerinden dosya paylaşım yazılımına ve aynı tekniği kullanan dosya takas sistemine verilen isimdir. Diğer eşten eşepaylaşım programlarından farkı; sabit olmayan bağımsız sunucu tanımlama dosyaları sayesinde sabit bir sunucuya ihtiyaç olmaksızın paylaşıma devam etmesidir.

Doğrudan indirmekten farklı olarak, dosyayı indirirken diğer kullanıcılara da sunar. Torrent protokolü, çoğunlukla büyük boyutlardaki dosyaların paylaşımında kullanılır.

Torrent indirebilmek için Flashget, Azureus, BitTorrent, μTorrent , LimeWire vb istemci yazılımlara ihtiyaç vardır. Ayrıca dosyaları indirebilmek-paylaşabilmek için Torrent dosyası denilen, uzantısı .torrent olan 2-30Kb büyüklüğünde dosyaları indirmeniz gerekmektedir.

Torrent’in Farkı

Torrenti diğer indirme yöntemlerinden ayıran en büyük fark; dosyayı çekme hızınızı dosyaları çeken kişilerin ve dosyanın popülaritesinin yönlendiriyor olmasıdır. Yani bir dosya nekadar popülerse o kadar çok kişi o dosyayı çeker ne kadar çok kişi o dosyayı çekiyorsa o dosyanın Peers sayısı o kadar artar ve nekadar çok peers varsa dosyayı çekme hızınız o derece artar. Seeder lar anahtar rol üstlenmelerine rağmen leecher’larda büyük öneme sahiptir. Torrent dosya paylaşım tekniğidir, sadece download’a dayalı diğer dosya yöntemlerinden oldukça farklıdır. (RapidShare benzeri dosya dağırım şebekeleri gibi) Bu nedenle bazı dosyaları zor bulabilir, bazı dosyalarıda çok yavaş çekebilirsiniz. Torrent herzaman tam hızda download’ı garanti etmez, o dosyayı hızlı çekmenizin formülü pek karışık olmayan bir şekilde anlayabilirsiniz.

• Dosyanın boyutu
• Kaynakların, istemcilere oranı.
• Toplam eş sayısı (kaynak+istemci)

Bu formülü ise temel olan tek bir neden sağlar: Dosyanın popülaritesi Dosya nekadar popüler ise o kadar çok kişi çeker ve o kadar çok kişi seed eder. Buda yoğun talebi karşılamak için yeterli kaynak oluşturur. yani Torrent kelimesinin anlamı olan sel gibi büyümeye devam eder ve bir süre sonra kendi kendine yeten yaşayan ve ölen bir yapıya bürünür. Torrent sistemi kendini telif hakkı savunucularına ve telif haklarının sahibi şirketlere karşı otomatik denilebilecek ve zahmetsiz sayılabilecek şekilde de koruyabilmektedir.Örneğin klasik indirme metodlarında içeriği barındıran sunucular kapatıldığında veya engellendiğinde içeriğin paylaşılması imkansızdır.Muhakkak ki o içeriğe sahip birinin içeriği başka bir sunucuya (rapidshare,hotfile vb.) yüklemesi gerekir.Torrentte ise durum biraz daha farklıdır ve kolaydır.Ana içerik belkide milyonlarca kullanıcıda bulunduğundan dolayı paylaşılmak istenildiğinde bir tracker ve içeriğin torrent dosyasının bulunması yeterlidir.İçeriği paylaşıma açmak isteyen kişi sadece torrent uzantılı dosyayı gerekli programa ekler.Bu ilk bakışta çok önemsiz ve basit bir ayrıntı gibi görünse de torrent ağlarında paylaşılan dosyaların büyüklüğü dikkate alındığında bunun ne kadar önemli olduğu daha iyi anlaşılır.Bu şekilde telif hakları ihlalinden dolayı kapanan dünyanın en büyük trackerlarından birinin kullanıcıları site kapanmadan önce sitede barındırılan milyonlarca torrent dosyasını indirmişler ve daha sonra anlatılan yöntemi kullanarak paylaşımdaki dosyaların aktif kalmasını sağlamaya çalışmışlardır.

Yeni Nesil Torrent’ler hakkında…

Torrent hakkında öngörülen yol haritasına göre, örneğin bir dizinin toplu sezon dosyalarının indirilmesi sırasında farklı ülkelerden kullanıcıların kendi dillerinde altyazı çevirilerini torrentpaylaşımına upload etmesi için, ana dosya listesine eklemelerine olanak verecek şekilde dosya paylaşım protokol geliştirme çalışmaları sürmektedir. Ama torrent içeriğiyle alakası olmayan spam gibi dosyaların karışma ihtimali nedeniyle geliştirilme aşaması uzun süre tartışmalı olmuştur.Bu yüzden proje geçici olarak askıya alınmış olsa da, geliştirme çalışmaları halen sürmektedir.

İyi güzel de basit olarak “Nasıl Kulanılır?”

En basit haliyle torrent kullanımı şu şekildedir;

Öncelikle bir torrent sitesi’ne girip (veya forum vb farklı bir kaynaktan), indirmek istediğiniz içeriğin torrent dosyasını almalısınız. Bu küçük dosya, indirmek istediğiniz asıl dosya ile ilgili kaynak, kullanıcı listesi vb bilgiler içerir.

Dikkat edilmesi gereken tek nokta, dosyanın kaç kişi tarafından seed ediliyor olduğudur.  Ne kadar çok kişi seed ediyorsa, o kadar hızlı indirmeniz mümkün olur.

İnirdiğiniz torrent dosyasını, bir torrent istemci ile açtığınızda, dosya inmeye başlayacaktır. Parça parça, farklı farklı kullanıcılardan indirilir.

İndirme işlemi sırasında bir taraftan da karşıya yükleme yapılmaktadır. Dilerseniz seed etmeyi kapatabilir veya yükleme bant genişliğini düşürebilirsiniz. İndirir indirmez dosyayı silmek veya paylaşımı kapatmak (Hit & Run) torrent kullanıcıları arasında pek sevilmeyen kişilerin yaptığı bir eylemdir.

Mac OS ve Torrent

Sanılanın aksine Mac sistemlerde de Torrent oldukça sık kullanılan bir yöntemdir. Neredeyse tüm torrent istemcilerin Mac versiyonu da bulunmaktadır.

Kişisel olarak, küçük, hızlı ve hafif bir Bittorrent istemcisi olan  µTorrent ‘i kullanıyorum. uTorrent, giriş seviyesi tüm torrent ihtiyacına cevap verebilmesinin yanında indirme ve yükleme ayarlarını, bant genişliğini ve daha bir çok özelleştirmeyi yapabilmenize olanak sağlıyor.

Torrent konusunun en önemli ayaklarından biri de Torrent siteleri. Çoğu zaman illegal içerik ile birlikte anıldıklarından adları pek de iyi diyemeyiz. Oysa torrent, dağıtımı, saklanması, kullanılması yasak olmayan içeriğin haricinde kullanıldığında da oldukça faydalıdır. Gerçi Türkiye’de ve  dünyanın neredeyse hemen hemen her yerinde illegal içeriğin (film, dizi, müzik, oyun vb) paylaşıldığını tahmin edebilirsiniz. Yeni torrent kullanıcıları için önerebileceğim kaynaklardan biri Isohunt. Oldukça geniş bir torrent kütüphanesine ve haliyle çok sayıda kullanıcıya sahip. Üyelik gerektirmeden torrent dosyalarını aramanıza ve indirmenize izin veriyor. Yerli kaynaklar içinde isohunt’tan farklı olarak üyeliği zorunlu olan (çoğu zaman davetiye sistemi ile üye alan) Arena-TR sitesini örnek gösterebiliriz.

Bittorrent Yazılımları

• TorrentFlux – Windows / Linux
• Torrent File Search Engine
• BitTorrent– Windows / Linux / MacOsX
• μTorrent – Windows / MacOsX / o
• Azureus – Windows / Linux / MacOsX
• Transmission – / o / Linux / MacOsX
• Deluge – / Windows / Linux / MacOsX
• Bitcomet – Windows / o / o
• Bitlord – Windows / o / o
• Ktorrent – / o / Linux / o
• Rufus – / Windows / Linux / o

Son olarak bazı torrent terimleri;

• Seed: (İngilizce: Tohum) Torrent protokolünde kaynak anlamına gelir. Dosyanın tümüne sahip ve paylaşımda bulunduran kişilere seederdenir.
• Leech: (İngilizce: sülük) Torrent protokolünde sömürücü, dosya indiren manasına gelir. Dosyayı çeken kişiler aynı zamanda dosyanın kısmi bir bölümüne sahip olduklarından Leecher diye anılırlar. Bir diğer anlamda ise dosyayı paylaşmayı sevmeyen dosyanın Paylaşılmasına engel olan kişilere Leecher denilir.
• Peer: (Teknik İngilizce: eş) Dosya üzerinde veri transferinde bulunan herkes, kaynak ve sömürücülerin genel adı.
• Reseed: Daha önce indirilmiş bir Torrent ile çekilen dosyaların bir süre sonra tekrar paylaşmaya verilen isimdir. Bu işlem Hash kontrolü gerektirir. Torrent ile çekilen dosyaların en ufak bir değişikliğe bile uğramamış olmaları gerekmektedir.

• Hash: Torrent dünyasında ingilizcedeki anlamından tamamen farklı kullanılır. (bkz. Hash) Aktarımı tamamlanan dosyanın sağlaması alınarak orijinal dosyanın sağlaması ile kontrol edilir. Bu ayrıca torrent dosyasına özel olduğu için onu benzersiz (unique) kılar.
• Tracker: Torrentin bağlandığı basit bir sunucudur. Torrenti çeken Peerler Trackere dosya hakkında bilgi gönderirler, Diğer Peerler ise Trackere bağlanarak kimde hangi dosyanın hangi parçalarının olduğunu öğrenirler. Tracker üzerinden kesinlikle dosya transferi gerçekleşmez sadece Kaynak paylaşılır. Kim nekadar dosya çekti ve ne kadar yükledi gibi İstatislik bilgilerinide barındırabilir.
• DHT: Distributed Hash Table Peerler arası Kaynak paylaşımı diye özetleyebileceğimiz bir özelliktir. Trackerden bağımsız kaynak bulma işini üstlenir. Private (özel) Trackerlarda kullanılmaması gerekmektedir.
• Download: Torrent sistemi aracılığı ile diğer kullanıcılardan Dosya indirme işlemine verilen isim.
• Upload: Torrent sistemi aracılığı ile diğer kullanıcılara Dosya gönderme işlemine verilen isim.
• Ratio: Bir Torrentin (aslında torrent ten çekilen dosyaların) Upload işleminin Download işlemine oranıdır. Bu özellik Private (özel) Trackerlarde özellikle önemlidir. Sağlıklı paylaşımı ve Hit&run olayını ortadan kaldırmak ve dosyaların daha yüksek hızlarda sunulmasını sağlamak için kullanılan bir özelliğe verilen isimdir. Genel olarak Torrent dünyasında paylaşımcıyım diyebilmek için 0,5 Ratioyu yakalamanız gerekmektedir, Yani 10 Mb Download’a 5 Mb Upload yapmanız gerekmektedir. Public (genel) Trackerlarde ise tamamen Torrent ruhuna ve kullanıcının insafıyla alakalı bir yaptırımdır.
• Hit&run: Türkçe anlamı Vur ve Kaç olan kelime, benzer bir anlamda Torrent Dünyasında da kullanılmaktadır. Dosyayı çekip hemen paylaşımdan kaldırma işlemine ve kaldırana verilen isimdir. Torrent dünyasında kesinlikle sevilmezler. Ve istenmeyen bir olaydır.