Apple ve Adobe çok eski bir geçmişe sahip. Aslında biz, Adobe ile ilk olarak, meşhur garajlarında tanıştık. Adobe’nin ilk büyük müşterisi olduk. Apple olarak, Postscript dilini yeni lazer yazıcılarımızda kullandık. İki firma masaüstü yayıncılık alanında çok yakın çalıştı. İki ferma hala birbirleri ile yakın çalışmakta ve müşterilerine hizmet sunmaktadır. Adobe’nin Creative Suite ürünlerinin yarısına yakınını Mac kullanıcıları tarafından satın almaktadır.
Burada Adobe Flash ile ilgili bazı düşüncelerimizi açıklamak istiyoruz ki müşterilerimiz ve eleştirmenler, neden iPhone, iPod ve iPad’lerde Flash’a izin vermediğimizi daha iyi anlasınlar. Adobe, bizim kararımızın App Store’u korumak amaçlı olduğunu iddia ediyor fakat gerçekte kararımız tamamen teknolojik nedenlere dayanıyor. Adobe, bizim kapalı bir sistem, Flash’ın ise açık bir platform olduğunu iddia ediyor. Aslında doğrusu tam tersi. Açıklayayım.
Yazının Devamı:
Birinci konu: “Açıklık”.
Adobe’nin Flash ürünleri yüzde yüz ticari yazılımlardır. Gelişitirilmesinde tek yetkili Adobe’dir ve sadece Adobe tarafından erişilebilir durumdadır. Flash’ın yaygın olarak kullanılıyor olması, “açık” olduğu anlamına gelmez. Her açıdan, Flash kapalı bir sistemdir.
Apple da bu tür ticari yazılımlara sahiptir. iPhone, iPod ve iPad’e ait işletim sistemi ticari bir yazılım olmasına rağmen biz Web’e ait tüm standartların açık olması gerektiğine inanıyoruz. Apple Flash’ı kullanmak yerine -hepsi açık standartlar olan- HTML5, CSS ve JavaScript’i benimsemiştir. Apple tüm mobil cihazlarını bu açık standartların düşük güç gereksinimi ve yüksek performanslarıyla sunulmaktadır. HTML5, Apple, Google gibi bir çok kurum tarafından kullanılan Web’in yeni standardıdır ve Web geliştiricilere üçüncü parti Web tarayıcı eklentilerine [Flash gibi] ihtiyaç duymadan zengin grafik ve animasyonlar hazırlama olanağı sağlıyor. HTML5 tamamen açık ve Apple’ın da üyesi olduğu bir komite tarafından idare ediliyor.
Apple, Web için açık standartlar da üretiyor. Örneğin WebKit Apple tarafından başlatılan bir açık kaynak projesi, tamamen açık bir HTML5 yorumlama motoru olan proje şu an Safari’nin kalbi. WebKit geniş çapta benimsendi. Google Android’in tarayıcısında kullanıyor, Palm kullanıyor, Nokia kullanıyor ve RIM’de [Blackberry] kullanacağını söylüyor. Neredeyse Microsoft dışı tüm akıllı telefon tarayıcıları WebKit kullanıyor. Apple, WebKit teknolojisini açarak mobil tarayıcılar için standart belirlemiş oldu.
İkinci konu: “Web’in tamamı”.
Adobe, devamlı Web videolarının % 75′inin Flash üzerinde olduğunu ve Apple’ın mobil cihazlarının Web’in tamamına erişemediğini söylüyor. Söylemedikleri ise neredeyse tüm bu videoların daha modern bir formatta [H.264] da sunulduğu ve Apple cihazları tarafından da görüntülenebildiği. YouTube, Web’deki videoların % 40′ını sunuyor ve Apple cihazları tarafından görüntülenebiliyor. Vimeo, Netflix, Facebook, ABC, CBS, CNN, MSNBC, Fox News, ESPN, NPR, Time, The New York Times, he Wall Street Journal, Sports Illustrated, People, National Geographic ve diğer bir çok Web sitesi… iPhone, iPod ve iPad bu siteleri kayıpsız görüntüleyebiliyor.
Bir diğer Adobe iddiası, Apple cihazlarının Flash oyunları oynatamayacağı yönünde. Doğrudur. Ne var ki App Store’da 50 binin üzerinde oyun ve benzeri eğlenceli uygulama var ve üstelik bunların çoğu da bedava. iPhone, iPod ve iPad için dünyadaki herhangi bir plaftormdan çok daha fazla oyun üretilmiş durumda.
Üçüncü konu: güvenilirlik, güvenlik ve performans.
Symantec roporları, 2009′da Flash’ın en kötü güvenlik kayıtlarına sahip olduğunu söylüyor. Biz de ilk elden Mac’lerin çökme nedenleri arasında bir numaralı sebebinin Flash olduğunu biliyoruz. Adobe ile birlikte bu sorunları çözmeye uğraşıyoruz fakat senelerdir çözüme hep uzak kaldılar. Biz, iPhone, iPod ve iPad’e Flash ekleyerek onların güvenilirliklerini ve güvenliklerini azaltmak istemedik.
Ayrıca Flash, mobil cihazlarda pek de iyi bir performans sergilemiyor. Birkaç senedir Adobe’den Flash’ın iyi çalıştığı herhangi bir mobil cihaz göstermesini istiyoruz. Henüz göremedik. Adobe önce 2009′un ilk yarısında Flash’i bir akıllı telefonda kullanacağını söyledi. Sonra 2009′un ikinci yarısına, sonra 2010′un ilk yarısına ve şimdi de 2010′un ikinci yarısına erteledi. İnanıyoruz ki bir gün mutlaka yapacaklar fakat nasıl çalışacağını kim bilebilir?
Dördüncü konu: pil ömrü.
Mobil cihazlar video oynatırken, pil ömrünü korumak için video’ları donanımları ile çözümlemelidir. Yazılım ile çözümlemek daha fazla güç gerektirir. Bugün biçok mobil cihazda kullanılan yongalar, Apple, Google [YouTube], Vimeo, Netflix gibi bir çok kurum ve tüm Blue-ray DVD oynatıcıların tarafından kullanılan, bir endüstri standardı olan H.264 çözümleyicisi içermektedir.
Flash’a, yakın zamanda H.264 desteği eklenmesine rağmen, Flash kullanan Web siteleri halen eski nesil çözümleyiciler istemektedir ve mobil cihazlarda kullanılan yongalarla uyumlu değildir. Çözümleme hala yazılım tarafından yapılmaktadır. Fark oldukça çarpıcıdır: Örneğin iPhone’da H.264 videolar 10 saate kadar izlenirken, yazılım seviyesinde çözümlenen videoların izlenme süresi 5 saati geçmemektedir.
Web siteleri, videolarını H.264 ile tekrar şifrelerse, onları Flash kullanmadan da sunabilir. Tüm bu videolar, Apple’ın Safari’sinde veya Google’ın Chrome’unda herhangi bir eklenti gerektirmeden fevkalade güzel çalışmaktadır ve iPhone, iPod ve iPad’lerde oldukça şık gözükmektedir.
Beşinci konu: dokunmatik.
Flash, PC’ler için tasarlanmış, parmak ile kullanılan dokunmtik ekranlar için değil. Flash’ın fare kullanımına özgü oluşturduğu “rollovers”, “açılır menü” gibi davranışlar… Apple’ın devrimci multi-touch arayüzünde fare kullanmamakta ve rollovers konseptine uymamaktadır. Çoğu Flash tabanlı Web sitesi, dokunmatik cihazlar için yeniden tasarlanılmalıdır. Eğer geliştiriciler, bu siteleri yeniden tasarlayacaklarsa neden HTML5, CSS ve JavaScript gibi modern teknolojileri kullanmak yerine Flash kullansınlar?
Eğer iPhone, iPod ve iPad Flash’ı çalıştırsa bile, bu bir çok sitenin dokunmtik cihazlar için yeniden tasarlanması problemini çözmeyecektir.
Altıncı ve en önemli neden.
Flash’ın kapalı bir sistem olmasından, güvenliğinden, teknik sorunlardan bahsettik. Fakat bizim iPhone, iPod ve iPad’de Flash’ı desteklemememizin çok daha önemli bir sebebi var. Adobe video ve interaktif içeriğin görüntülenmesinden öte yazılım geliştiricilerin cihazlarımız üzerine Flash ile uygulama geliştirmelerini istiyor.
Biz acı tecrübelerimizden biliyoruz ki platform ve geliştirici arasına üçüncü bir yazılım katmanı girmesine izin vermek, standartlara yetişemeyen uygulamalara neden oluyor. Bu durum platformun genişlemesini ve ilerlemesini engelliyor. Eğer geliştiriciler, üçüncü parti kütüphane ve araçlara bağımlı olurlarsa, bizim sağladığımız yenilik ve gelişmelere ancak üçüncü parti araçlar da uyum sağladığı zaman kavuşabiliyorlar. Kusura bakmayın ama yaptığımız geliştirmeleri, geliştiricilerimize ne zaman ulaşacağına bir üçüncü partinin karar vermesinden hoşnut olamayız.
Bu durum, eğer üçüncü parti çapraz platform geliştirme aracları sağlıyorsa daha da vahim bir hal alıyor. Üçüncü parti, bir platformdaki gelişmeleri diğer platformlar sağlamıyorsa, hiç desteklemeyebiliyor. Böylece geliştiriciler, sadece en alt seviye ortak özelliklere sahip olabiliyor. Rakiplerimiz olan platformlarda hiç bulunmayan yeniliklerimiz ve gelişmelerimizden geliştiricilerimizin mahrum kalmasını kabul edemeyiz.
Flash bir çapraz platform geliştirme aracıdır. Adobe’nin amacı geliştiricilerin mükemmel iPhone, iPod ve iPad uygulamaları yazmasına yardım etmek değil, geliştiricilerin platformlar arası bağımsız uygulamalar yazmasını sağlamaktır. Ve Adobe, acı bir şekilde Apple platformlarına uyumda yavaş kalmaktadır. Örneğin Mac OS X’in 10 yıllık bir mazisi olmasına rağmen Adobe ancak iki hafta önce yayınladığı CS5 ile Cocoa’ya tam uyum sağlayabilmiştir. Adobe, Mac OS X’e ayak uyduran en son büyük üçüncü parti geliştiricidir.
Motivasyonumuz basittir – geliştiricilerimize en gelişmiş ve en yenilikçi platformu sağlamayı, onların doğrudan bu platform üzerinde durmasını ve dünyanın en iyi uygulamaları yazmasını istiyoruz. Platformumuzu, geliştiricilerin hep daha şaşırtıcı, güçlü, eğlenceli ve yararlı uygulamalar yazabilmesi için sürekli geliştirmek istiyoruz. Herkes kazanıyor – daha çok cihaz satıyoruz çünkü en iyi uygulamalara sahibiz, geliştiriciler geniş bir kitleye hitap ediyorlar, kullanıcılar bu uygulamaları kullanmaktan memnunlar.
Toparlayalım.
Flash, PC çağı için üretilmişti. Flash, Adobe açısından başarılı bir iştir ve onu PC’lerin de ötesine yaymak istemelerini anlayabiliriz. Fakat mobil çağ, -Flash’ın geride kaldığı- düşük güce sahip cihazlarla, dokunmaya duyarlı arayüzlerle ve açık Web standartlarıyla ilgilidir.
Apple cihazlarına yönelik sunulan Web içerikleri, Web’de video izlemk veya herhangi bir içeriği takip etmek için Flash’ ihtiyaç olmadığını göstermiştir. Ve uygulama geliştiricilerimiz, oyunlar dahil 200 Bin’den fazla zengin uygulamayı geliştirmek için Flash’a ihtiyaç duymamıştır.
Mobil çağda oluşturulan HTML5 gibi yeni açık standartlar, mobil cihazlarda [ve PC’lerde de] kazanan olacaktır. Belki de Adobe, gelecek için güçlü HTML5 araçları geliştirmeye odaklanmalı ve Apple’ın geçmişi geçmişte bırakmasını daha az eleştirmelidir.
Steve Jobs,
Nisan 2010
