İlk Bakışta OS X Yosemite

Uzun süredir yazmaya fırsat bulamıyordum. Yosemite biraz da bahane oldu.  2 Haziran’da tanıtımı izlerken bazı özellikleri gerçekten sevdiğimi ve kullanabileceğimi düşündüm. Tahmin edebileceğiniz gibi indirip denememek için kendimi zor tuttum. Bu yazıda ilk izlenimlerime ve DP1 (Developer Preview 1 – Geliştirici Önizleme-) sürümünün kararlılığına dair bazı bilgiler paylaşırken yeni gelen özelliklere de kısaca değinerek sizlere yeni işletim sistemi hakkında düşüncelerimi aktarmaya çalışacağım. Kurulum (SSD yüzünden olabilir) sadece 10-15 dk kadar sürdü ve birdenbire kendimi OS X 10.10 Yosemite’nin karşılama ekranında buldum. iOS 7’den alışık olduğumuz sadelik anlayışının sistemin hemen her yerine işlediğini daha o anda anlıyorsunuz. Masaüstü bana çok daha temiz, düzenli ve sade geldi. Muhtemelen bundaki en önemli etkenler sistemde kullanılan yeni yazı tipi ve yenilenmiş uygulama simgeleri oldu. Simgeler iOS 7’den etkiler taşısa da üzerlerinde daha çok emek var gibi görünüyor. Her biri oldukça güzel görünüyor ve özenle, saatlerce emek harcanarak hazırlandıkları belli. iOS 7’nin aksine Yosemite’de kullanılan simgelerde daha çok tonlama var.

Arayüzde oldukça fazla değişiklik göze çarpıyor. Transparan menü çubukları, yenilenmiş kontrol düğmeleri en hızlı farkedilenlerden bazıları. Uygulama pencerelerinin sağ üst kısmındaki tam ekran düğmesini göremeyenler hemen panik yapmasın. Pencereler artık her yöne boyutlandırılabildiği için işlevini büyük ölçüde kaybetmiş olan yeşil düğme Yosemite’den itibaren tam ekran moduna geçiş yapmaya yarıyor. Etkinlikte karanlık severler için bir “Dark Mode” tanıtılmıştı -ki ilk sürümde bulunmuyor-. Bu mod ile transparan öğeler daha koyu bir renge bürünüyor ve gece kuşlarının gözlerini daha az yorması hedefleniyor diye düşünüyoruz. DP1’de gizli olan bu özellik birkaç özel ayar ile açılabiliyor ancak şimdilik çok da bir şey kaybetmeyeceğimizi düşündüğümden pek değinmeye gerek görmedim. Dock’un iOS 7 deki ile aynı olduğunu görenlerin bir miktar hayal kırıklığına uğradığını fark ettim. En azından bir kısmının. Kimine göre eski hali daha güzel görünen dock artık çok daha belirgin. Transparan bir dock üzerindeki simgeler bana yıllar önce kullandığım OS X’in ilk sürümlerini anımsattı.

İlk sürüm olduğu için belki pek çok özellik eklenmedi veya tam anlamıyla çalışmıyor. En sık kullandığım özelliklerden “Bildirim merkezi” nin “Bugün” sekmesi oldukça fonksiyonel. iOS’tan alışık olduğumuz bu pencere, günlük takvim planınızdan anımsatıcılara ve hava durumuna kadar gün içinde işinize yarayacak, sık kullandığınız pek çok veriyi göz önünde tutuyor ve daha da güzeli kişiselleştirilebiliyor. Dilerseniz bu alana hesap makinası veya borsa uygulamalarını yerleştirebiliyorsunuz. Şahsen takvim veya anımsatıcılar uygulamalarını açmaktan daha etkili ve hızlı buldum.

Muhtemelen pek çok özelliğe değineceğim ancak Yosemite güncellemesi ile benden en çok puanı alan OS X yenilemesi sanırım Spotlight olacak. Cmd-Boşluk tuşlarına birlikte basarak veya menü çubuğunun sağ tarafındaki büyüteç simgesi ile eskiden belli belirsiz olan Spotlignt, artık ekranın ortasında ben buradayım diye bağırıyor. Bir uygulama çalıştırmak, bir belgeyi açmak veya maillerinizden biri içinde geçen bir kelime dizisini yazarak ilgili maili bulmak için eliniz hemen spotlight’a gidiyorsa yeni özelliklerini çok seveceğiniz kesin. Aradığınız belgenin, kişinin veya her neyi arıyorsanız onun önizlemesini ekranın ortasında gözünüzün önüne çıkartan ve bunu saniyeler içinde yapan Spotlight benden on üzerinden on alarak yarışı birinci tamamlıyor. Spotlight ile artık sadece bilgisayarınızın içinde içerik aramak yerine konum, vikipedi’den bir makale veya App Store’dan ilgili bir uygulama da arayabiliyorsunuz.

Yosemite ile birlikte pek çok uygulama yeniden masaya yatırılmış gibi görünüyor. En sık kullanacak olduğum özellik Facetime’a gelmiş. Facetime uygulamasında, kişilerin yanındaki telefon simgesine tıklayıp, iPhone’unuz üzerinden kişileri arayabiliyorsunuz. iPhone’unuza gelen aramalar da bildirim olarak Mac’inizde görünüyor ki bu gerçekten çok hoş bir özellik. Henüz servisler tam desteklenmediğinden arama yapmaya çalıştığınızda ekranda arama görünmesine rağmen işlem gerçekleşmiyor. Sanırım operatör veya sistem servislerinin güncellenmesi gerekiyor.

Dikte, önceki sürümlerde de vardı ancak ilk kez Türkçe dil desteği eklendi. Metin okuma konusunda fena iş çıkartmayan OS X, dikte konusunda da iddalı olduğunu daha ilk sürümden kanıtlıyor. Söylediklerinizi gayet düzgün bir şekilde algılayıp yazıya çeviriyor ve sizi uzun metinlerde klavyeye mahkum olmaktan kurtarıyor.

Safari 8, Yosemite ile yerleşik olarak geliyor ve sade görüntüsü, yeni sekme görünümü ile dikkat çekiyor. İzlemek için daha fazla alan sunan Safari’nin kontrol düğmeleri oldukça işlevsellik kazanmış. Elbette sadece değişim görüntüde olmamış. Safari gerçekten oldukça hızlı çalışıyor. Açıkcası bu kadar iyi çalışacağını düşünmüyordum. Birkaç küçük hata ve DP sürülerinin olmazsa olmazı çökme sorunları haricinde sanki bitmiş bir uygulama gibi tepki veriyor. Şu haliyle bile en güncel Internet Explorer’dan daha iyi olduğunu söylersem yalan olmaz.

Mail uygulamasında da büyük değişiklikler var. Makyajlanan uygulama artık GB’larca veriyi mail ile yollamanıza izin veriyor. Büyük dosyalar iCloud’a aktarılıp karşı tarafa indirmesi için bir link veriliyor. Alıcı da yeni Mail uygulamasını kullanıyorsa ileti, ekleri ile birlikte direk görüntüleniyor. Mail eklerinde, özellikle görseller üzerinde yapılan düzenlemeler de oldukça faydalı. Gelen bir fotoğraf üzerinde notlar oluşturup çeşitli çizimler yapıp geri yollamak çok ciddi zaman tasarrufu sağlıyor.

Mesajlar uygulamasını açtığımda telefondaki SMS’lerin de yüklendiğini görünce biraz şaşırdım. Bu özelliğin de FaceTime’daki telefon özelliği gibi bu aşamada çalışmayacağını düşünüyordum ancak yanılmışım. SMS’ler oldukça başarılı bir şekilde mesajlar ve bildirimler olarak yansıyor ve cevap yazılabiliyor. Yeni SMS göndermek için artık telefonun sanal klavyesine mahkum olmamak da ayrı bir güzellik. iOS’ta olduğu gibi SMS’ler mesajlar arasında yeşil olarak görünüyor. iOS 8 mesajlar uygulaması veya Whatsapp vb uygulamalardaki sesli not ekleyerek mesaj oluşturmak da oldukça keyifli.

Finder penceresini açtığımda ilk gözüme çarpan şey iCloud oldu. Artık iCloud alanımız üzerinde dilediğimiz her dosyayı barındırabiliyoruz. Dropbox vb uygulamaların çalışma prensibi ile aynı. Tek fark daha kolay olması. Bir diğer Finder yeniliği ise AirDrop. Daha önce de vardı diyebilirsiniz ancak bu kez sadece Mac’ler arasında değil, Mac ile iOS cihazlar arasında da dosya aktarımı yapılabiliyor. Diğer özellikleri aynen korunan Finder’da artık klasörler mavi renkte görüntüleniyor. Kimilerinin hoşuna gidebilir ancak ben çok da sevdiğimi söyleyemeyeceğim. Belki ileride renk seçimi yapılabilir. Bunlar dışında makyajlanmış Finder için büyük umutlar beslemeyin.

iPhone’unuz yakınlardaysa Yosemite ile birlikte gelen Instant Hotspot özelliği sayesinde zaten basit olan ayarlarla bile uğraşmadan direk iPhone’unuzun data hattını Mac’inizde kullanabiliyorsunuz. Özellikle kablosuz ağlardan uzakta bir yerlerdeyseniz ve bağlı olmanız gerekiyorsa çantanızdan veya cebinizden iPhone’u çıkartmadan hızlıca bağlantıya geçebiliyorsunuz. Handoff denilen bir özellik dizisi ile de yine iPhone yakınlarınızdaysa işler oldukça kolaylaşıyor. Mac’te başladığınız bir Mail, iPhone’u elinize aldığınızda kilit ekranda bir simge ile beliriyor. Yarım bıraktığınız maile iPhone’dan devam edebiliyorsunuz. Aynısı iPhone ile bir uygulama açıkken de Mac’te görünüyor. iPhone’da Safari ile Webde gezinirken Mac’inizin Dock’unda bir simge beliriyor. Tıkladığınızda iPhone’da gezindiğiniz Safari penceresi Mac’inizde açılıyor.

Yosemite ile irili ufaklı yüzlerce yenilik Mac kullanıcılarını bekliyor. Sonbaharda Mac App Store’dan ücretsiz olarak indirilebilecek olan yazılım muhtemelen o zamana kadar 3 – 5 kez güncellenecek. Belki yeni yeni özellikler eklenecek. Şimdilik ilk bakışta gözüme çarpanlar bunlar ama inanın kullandığınızda pek çok detay ile karşılaşıyorsunuz.

Yazılım henüz geliştirilme aşamasında olduğu için kararlı bir sistem isteyenlere kesinlikle tavsiye etmiyorum. Şimdiye kadar ciddi bir sorunla karşılaşmamış olsam da karşılaşmayacağım anlamına gelmiyor. İlginç bir nokta da bu kararlılık meselesi. Bu zamana kadar onlarca beta OS X sürümü denedim ancak Yosemite kadar sağlıklı çalışan bir ilk sürüm görmedim. Pil ömrü bile şaşırtıcı derecede iyi. Sanki bitmiş, paketlenmeye hazır gibi duruyor. Microsoft olsaydı bunun yarısı kadar bile olmadan yüzlerce dolara satışa çıkartırdı.

Sonradan fark ettiğim önemli detayları ve özellikleri zaman zaman yazıyı güncelleyerek veya yorumlar ile yazabileceğimi düşünüyorum. iOS 8’e göre OS X’te ciddi bir yenilik var diyebilirim. Zaten yeni DP sürümleri çıktığında sizlere bildirip varsa yeniliklerini paylaşacağız.

Uzun zamandan beri ilk kez böylesine büyük bir yenilik geçiren OS X, zaten zevkli olan Mac kullanımını daha da üst noktalara taşıyor. Yosemite, çığır açan bir icad olmayabilir ancak Apple’ın en iyi yenileme projelerinden biri. OS X Yosemite’yi yasal yollardan sonbaharı beklemeden denemek istiyorsanız -Apple’ın tarihinde nadiren gerçekleştirdiği- beta deneyimini geliştirici olmayanlara da bu sürümle açtığını duymak hoşunuza gidecektir. Beta Programı’na kaydolarak Apple’dan gelecek olan indirme linkini beklemeye başlayabilirsiniz. Torrent vb yollarla da bulabileceğiniz DP1 sürümünü kurmaya niyetlendiyseniz en azından yedeklerinizin sağlıklı olduğundan emin olarak işe koyulabilirsiniz.

[GÜNCELLEME: 07.06.2014]

OS X Yosemite kendi içinde sessizce güncelleniyor. Bugün iMessage’a eklenen bir özellik sayesinde kullanıcılar iMessage üzerinden birbirlerinin ekranlarını paylaşabiliyorlar.

Özelliği Mac’ten iOS cihaza doğru kullanmaya çalıştım ancak sonuç alamadım. Mac’ten Mac’e çalışıyor olabilir veya henüz aktif olmayabilir. Gelişmeleri güncellemeler ile bildirmeye devam edeceğim. Bu özelliğin yanında iOS 8’e de Sesli Konferans FaceTime görüşmeleri özelliği eklendi.