Salgınlarla ilgili onlarca film, belgesel izlemiş olabiliriz ancak tüm dünyayı etkisi altına alan bir salgını bizim neslimiz ilk kez tecrübe ediyor ve şu içinde bulunduğumuz günlerde salgına karşı bizi en zayıf bırakan şey tecrübe ve bilgi eksikliği.
Bilindiği kadarıyla dünya üzerinde pek çok salgın hastalık ortaya çıktı. Bunların bazılarının ölüm oranları yüksek, bazıları ise düşüktü.
Yeni Coronavirus hastalığını tüm dünya için tehdit haline getiren en önemli faktörlerden birkaçı, virüsün kolay ve hızlı yayılabilmesi, belirtilerinin oldukça uzun sayılabilecek (2-14 gün) bir süreçte ortaya çıkması, alışık olduğumuz mevsimsel gribe benzer belirtilere sahip olduğu ve öldürme oranının düşük olduğu için yeterince önemsenmemesi gibi faktörler sayılabilir.
2019 koronavirüs hastalığı ve 2019-20 koronavirüs pandemisi hakkında daha çok bilgiye ve bağlantıya yazının sonunda yer vereceğim.
Konumuz bu salgında virüsün yayılmasını ve bize bulaştırma olasılığını artıran cep telefonlarının temizliği.
Sizce gün içinde cep telefonuna kaç kez dokunuyoruz? Şaşırtıcı gelecek ama binlerce kez. Dscout adlı ABD’li bir şirket, cep telefonuyla mesaj, arama ve sosyal medya paylaşımı gibi gelişmeler üzerinden kurulan ilişki üzerine yaptığı araştırmada, günde kaç kez telefona dokunduğumuzu belirledi. Buna göre, akıllı telefonlarına hastalık derecesinde bağlı olan kişiler cihazlarına günde ortalama 5 bin 427 kez dokunuyor. Bunu henüz kendine bir takıntı haline getirmemiş olan akıllı telefon kullanıcıları ise ortalama olarak bir günde 2 bin 617 kez telefonlarına dokunuyor.
Siz bu ortalamanın çok çok altında olsanız dahi gün içinde yüzlerce kez telefonunuza dokunduğunuzu varsayabilirsiniz. Bu kadar çok dokunduğumuz bir eşyanın temiz olması her zaman önemli. Çoğunuz cep telefonlarının klozet kapağından daha fazla bakteri barındırdığına ilişkin haberleri hatırlarsınız.
Özellikle virüslerin de bakteriler gibi yüzeyler üzerinde kalabildiği gerçeği bu cihazların temizliğinin ne kadar önemli olduğunu hatırlatıyor.
Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Sağlık Enstitüsü’nden uzmanların 13 Mart tarihli araştırmasına göre, koronavirüs bakır yüzeylerde 4 saat, karton üzerinde 24 saat, plastik ve paslanmaz çelik yüzeylerdeyse 3 güne kadar hayatta kalabiliyor. Bununla birlikte virüsün aktif kalma süresi sıcaklık, nem oranı ve virüsün miktarı gibi faktörlere göre değişiklik gösterebiliyor.
Cep telefonu özelinde yapılmış özel bir araştırma bulamasam da iPhone ve pek çok telefon modellerinin (modelden modele farklılık gösterir) plastik, aluminyum, paslanmaz çelik ve cam gibi materyallerden yapıldığını biliyoruz ki bu durum virüsün temizlenmediği takdirde günlerce telefonumuzda kalabileceği varsayımını doğuruyor.
Apple’ın kullanım kılavuzlarında ve internet sitesinde cihazların temizliği ile ilgili yönergeleri oldukça açık bir şekilde yazılı.
Mart ayı başında salgın nedeniyle bu sayfa da güncellenmiş ve normalde hiç bir ekstra temizlik maddesi önermeyen şirket, iPhone’umda dezenfektan kullanabilir miyim? Sorusuna;
“Yüzde 70 izopropil alkollü mendil veya Clorox marka dezenfektan mendil kullanarak iPhone’unuzun dış yüzeylerini hafifçe silebilirsiniz. Ağartıcı madde kullanmayın. Açıklıkları neme maruz bırakmayın ve iPhone’unuzu herhangi bir temizlik maddesine batırmayın.”
şeklinde yanıt veriyor.
Temizlik işlemine başlamadan önce tüm kabloların çıkartılması ve telefonumuzun kapatılması öneriliyor.
Pek çok kişi gibi ben de bu bildirimi ilk okuduğumda Clorox marka dezenfektan mendili araştırmıştım fakat ABD’de 10 dolar seviyesine satılan 100 lü kutuların 700 TL hatta 900 TL seviyesine çıktığını görünce hem şaşırmış hem de üzülmüştüm. Fahiş fiyat artışlarına karşı alınan önlemler doğrultusunda artık bu ürünü satanların sayısı oldukça azaldı ancak yüzde 70 izopropil alkollü mendil halen kolayca bulunabiliyor. 100 adetlik olanları 30 TL seviyesinde ve kolayca internetten de satın alınabilir.
Cep telefonunuzla birlikte koruyucu kılıf da kullanıyorsanız bunların da temizlenmesi oldukça önemli.
Salgın dönemi boyunca mümkün olduğunca evde kalınmalı, dışarı çıkılmamalı. Sokağa çıkmanın zorunlu olduğu durumlarda ise hemen her türlü yüzeye çıplak el ile dokunmaktan kaçınılmalı, temas halinde ellerin dezenfektan ile temizlenmesi veya sabunla düzgün bir şekilde en az 20 saniye boyunca yıkanması öneriliyor.
Elimize taktığımız eldivenler her yere dokunabileceğimiz gibi bir algı oluştursa da üzerinde virüs barındırabilecek yüzeylere eldivenle temas ettikten sonra telefona dokunmamak da çok önemli. Bu nedenle kulaklık ve Apple Watch gibi ürünler, Siri ile birlikte dışarıdayken telefonumuza dokunma sayımızı azaltabilir.
Cihazlarını dışarıda kullanmak zorunda kalanların günde en az birkaç kez temizlemesi size veya bir yakınınıza virüs bulaştırma riskini düşürebilir.
Konu ile ilgili bir gelişmenin söz konusu olması durumunda bu yazıyı da mümkün olduğunca güncellemeye çalışacağım.
Sağlıklı günler dilerim.
Sağlık bakanlığının hastalık ve virüs ile ilgili Resmi web sitesi:
https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/tr/
Wikipedia koronavirüs hastalığı ile ilgili bağlantı:
https://tr.wikipedia.org/wiki/Koronavirüs_hastalığı_2019
Wikipedia 2019-20 koronavirüs pandemisi ile ilgili bağlantı:
https://tr.wikipedia.org/wiki/2019-20_koronavirüs_pandemisi
Dünya Sağlık Örgütü’nün yeni koronavirüs hastalığı ile ilgili bağlantısı:
https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019
Hastalıkla ilgili detaylı sayıların güncel olarak yayınlandığı worldometers bağlantısı:
Ben de hemen clorox’u araştırmıştım, nedense marka verilince hemen yöneliyor insan:)